Mühərrikin o qədər zəhmətkeş dostdur ki, yay-qış olmasından asılı olmayaraq bizi yolda qoymamaq üçün əlindən gələni edir. Ancaq xüsusilə qış aylarında soyuqdan mühərrikin performansı azala bilər, hətta daha ciddi problemlər də yaşaya bilərik. Məhz burada antifriz işə düşür, bu antifriz nədir?
Sual: Avtomobilin mühərrikini sadəcə qışda qoruyan mayenin adı nədir?
Antifriz! Səhvdir-çünki antifriz mühərriki sadəcə qışda yox ilin hər bir fəsilində qoruyur.
Çoxları antifrizin yalnız qış üçün olduğunu düşünur, lakin bu belə deyil. Antifriz bütün il boyu muhərriki qorumağa kömək edir.
Antifriz mühərriki təkcə soyuq temperaturda donmaqdan qorumur, həm də isti temperaturda onu həddindən artıq qızmasına mane olur. Və düzgün antifrizdən istifadə etmirsinizsə, bunun mühərrikiniz üçün ağır nəticələri ola biler.
Məsələn, yanlış antifrizdən istifadə avtomobilinizin mühərrikində və radiatorunda, paslanmaya səbəb ola bilər. Bundan əlavə, müxtəlif növ antifrizləri qarışdırmaq da mühərrikə ciddi zərərlər verə bilər.
Bitmədi! Bəzi sürücülər antifriz əvəzinə su istifadə edərək 5-10 manat qənaət edə biləcəklərini düşünürlər lakin su mühərrikdə donub buzlaya bilər və ya qaynayıb mühərrikinizi qızdıra bilər, bu da sizi daha da böyük xərcə sala bilər. Bundan əlavə, antifriz rezin şlanqları, araqatlarını və sistemin plastik hissələrini qurumadan və çatlamadan qoruyur. Beləliklə, antifriz mühərrikin aşağı mühit temperaturunda stabil işləməsinə imkan verir.
Demək olar ki, hər kəs, hətta təcrübəsiz birsürücü, bir avtomobildə mühərrik yağını mütəmadi olaraq dəyişdirməyin lazım olduğunu bilir. Ancaq antifriz ilə vəziyyət tamamilə əksinədir. Bir çox sürücü hələ də əmindir ki, soyuducu suyun dəyişdirilməsi tamamilə lazımsız texniki qulluq prosedurudur. Bu aldatma təkcə mühərrikə deyil, həm də maşının digər vacib hissələrinə və komponentlərinə ciddi ziyan vura bilər. Fakt budur ki, zaman keçdikcə antifrizi təşkil edən əlavələrin xüsusiyyətləri itirilə bilər. Nəticədə mayenin korroziyaya qarşı və qoruyucu xüsusiyyətləri azalır, soyutma sisteminin divarlarında və kanallarında korroziyalı çöküntülər görünür. Pas parçaları radiatoru bağlaya və ya termostatı zədələyə bilər. Bunun nəticəsi mühərrikin həddindən artıq qızması olacaq ki, bu da onun gücünə və yanacaq səmərəliliyinə mənfi təsir göstərəcək və gələcəkdə mühərrikin tam sıradan çıxması ilə nəticələnə bilər.
Antifriz nədir və nə edir?
Antifriz mühərrikin soyutma sistemində istifadə olunan xüsusi mayedir. Əslində ad sanki hər şeyi deyir; “anti” əks, “friz” isə dondurmaq deməkdir. Başqa sözlə, antifriz soyuq hava şəraitində avtomobilinizin mühərrik soyuducu suyunun donmasının qarşısını alan bir maddədir.
Beləliklə, soruşa bilərsiniz ki, su olduqda niyə antifriz istifadə edirik]? Bildiyiniz kimi suyun donma temperaturu 0 dərəcə selsidir. Mühərrikin soyutma sistemində yalnız sudan istifadə etsəydik, qış aylarında su donduqca genişlənər və radiatorda və mühərrik blokunda çatlar əmələ gələrdi. Bu, baha başa gələcək ciddi təmirə gətirib çıxaracaq.
Antifriz necə işləyir?
Antifriz su ilə qarışan bir maddədir. Etil qlikol və propilen qlikol kimi spirtlər bu maddə haqqında danışarkən ağla gələn əsas maddələrdir. Bu spirtlər suyun donma nöqtəsini aşağı salaraq avtomobilinizin mühərrikinin təhlükəsiz işləməsini təmin edir.
Məsələn, 50% su və 50% antifriz qarışığının donma nöqtəsi təxminən -37 dərəcə Selsi kimi aşağı ola bilər. Bu dərəcə regional hava şəraitindən asılı olaraq dəyişsə də, ümumiyyətlə, adekvat qoruma təmin edir.
Antifrizin faydaları nələrdir?
Donmanın qarşısını almaqla yanaşı, bu maddənin faydaları ilə daha da genişləndirə bilərik. Çünki antifriz mühərrikin soyutma sisteminin sağlamlığı üçün vacib olan digər funksiyaları da yerinə yetirir:
- Yüksək qaynama nöqtəsi: Suyun qaynama nöqtəsi təxminən 100 dərəcə Selsidir. Mühərrik işləmə zamanı bu temperaturu keçə bilər. Antifriz qarışığı sayəsində suyun qaynama nöqtəsi artır, beləliklə mühərrikin həddindən artıq istiləşməsinin qarşısı alınır.
- Pasdan qorunma: Antifrizin tərkibində soyutma sistemində paslanmanın qarşısını alan əlavələr var. Beləliklə, radiatorun və mühərrik blokunun ömrü uzadılır.
- Qoruma xüsusiyyəti: Antifriz soyutma sistemində rezin və plastik hissələri zədələyən maddələrin əmələ gəlməsinin qarşısını alır.
Antifriz seçimi və istifadəsi
- Doğru antifrizin seçilməsi: Bazarda müxtəlif xüsusiyyətlərə malik müxtəlif antifrizlər mövcuddur. Avtomobilinizin istehsalçısı tərəfindən tövsiyə olunan antifrizdən istifadə etmək daha yaxşıdır. İstifadəçi təlimatında göstərilən su-antifriz qarışığı nisbətinə diqqət yetirin.
- Antifrizin istifadəsi: Soyutma sistemindəki mayenin vaxtaşırı yoxlanılması lazımdır. Ümumiyyətlə, antifrizin hər 2 ildən bir və ya 40.000 km dəyişdirilməsi tövsiyə olunur. Bu proseduru usta və ya servisdə etdirmək məsləhətlidir.
Unutmayın ki, antifrizin iş prinsipini bilmək və onu avtomobilinizdə düzgün istifadə etmək qış aylarında mühərrikinizi qorumaq üçün çox vacibdir.
Qışda yolda qalmamaq və mühərrikinizin sağlamlığını qorumaq üçün “antifriz nədir” sualının cavabını öyrəndik, faydalarını sadaladıq, seçimi və istifadəsi haqqında danışdıq. Avtomobilinizin qış texniki xidmətinə laqeyd yanaşmayın və antifriz səviyyəsini mütəmadi olaraq yoxlayın.
